เครื่องฟอกอากาศ หรือ Air Purifier คืออะไร? ทำงานอย่างไร ประกอบด้วยอะไรบ้าง

เครื่องฟอกอากาศ (Air Purifier) คือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ส่วนประกอบหลักคือแผ่นกรองอากาศ ซึ่งมีหน้าที่ดักจับมลพิษในอากาศเช่น ฝุ่น PM2.5 ไวรัส แบคทีเรีย หรือสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ ในปัจจุบันเครื่องฟอกาอากาศได้รับความสนใจอยากมากในประเทศไทย หลังจากที่ผู้คนหันมาตระหนักถึงภัยของฝุ่น PM2.5 หลายคนที่กำลังมองหาเครื่องฟอกอากาศซึ่งมีให้เลือกมากมายหลายยี่ห้อในท้องตลาด อาจจะมีคำถามว่า “เครื่องฟอกอากาศทำงานอย่างไร” ในบทความนี้ เราจะเจาะลึกถึงหลักการทำงานของเครื่องฟอกอากาศ และส่วนประกอบของเครื่องฟอกอากาศ

ส่วนประกอบของเครื่องฟอกอากาศ

เพื่อทำความเข้าใจวิธีการทำงานของเครื่องฟอกอากาศ เรามาลองเปิดเครื่องฟอกอากาสรุ่นยอดนิยม 2 รุ่น ได้แก่ The Sqair จาก Smart Air และ Xiaomi 3H โดยเครื่องฟอกอากาศทั้งสองมียอดขายหลายพันเครื่องบนแพลตฟอร์มอย่างลาซาด้าและช้อปปี้

เมื่อคุณเปิด Sqair ออกมา คุณจะพบแผ่นกรอง HEPA และพัดลมอยู่ภายในตัวเครื่อง เช่นเดียวกับเครื่องฟอกอากาศ Xiaomi 3H น่าแปลกที่เป็นส่วนประกอบสำคัญของเครื่องฟอกอากาศมีเพียงแผ่นกรองกับพัดลมเท่านั้น มันง่ายขนาดนั้นเลยเหรอ? แน่นอน! กลไกภายในเครื่องฟอกอากาศนั้นไม่ได้ซับซ้อน: พัดลมและแผ่นกรองคือทั้งหมดที่คุณต้องการเพื่อสูดอากาศบริสุทธิ์

เครื่องฟอกอากาศทำงานอย่างไร

แล้วเครื่องฟอกอากาศทำงานอย่างไร? มันตรงไปตรงมา พัดลมจะดึงอากาศที่สกปรกเข้ามาและผ่านตัวกรอง HEPA หน้าที่ของแผ่นกรอง HEPA คือการดักจับอนุภาคในอากาศ ไม่ว่าจะเป็นขนาดเล็ก เช่น ไวรัสและ PM2.5 หรือใหญ่กว่า เช่น ละอองเกสรดอกไม้และสะเก็ดผิวหนังของสัตว์เลี้ยง จากข้อมูลของ NASA ตัวกรอง HEPA สามารถดักจับอนุภาคทั้งหมดได้ 100%

หากคุณต้องการเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับแผ่นกรอง HEPA คุณอาจพบว่าบทความนี้มีประโยชน์: ตัวกรอง HEPA คืออะไร

นอกจากแผ่นกรอง HEPA แล้ว เครื่องฟอกอากาศหลายรุ่นยังมีแผ่นกรองถ่านกัมมันต์ ในขณะที่ตัวกรอง HEPA ดักจับอนุภาค ตัวกรองคาร์บอนจะดูดซับก๊าซเคมีที่เรียกว่า VOCs (สารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย) ซึ่งมาจากของใช้ในบ้านทั่วไป: ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด สี และแม้แต่เฟอร์นิเจอร์หรือพรมที่เพิ่งซื้อมาใหม่

การป้องกันเต็มรูปแบบ: แผ่นกรอง HEPA และคาร์บอน

แผ่นกรอง HEPA และแผ่นกรองคาร์บอนเป็นส่วนผสมที่ทรงพลังที่ช่วยปกป้องคุณจากมลพิษทางอากาศภายในอาคาร โดยแผ่นกรอง HEPA มีประสิทธิภาพสูงในการดักจับอนุภาค มีความน่าเชื่อถือและได้รับการวิจัยอย่างดี

ในทางกลับกัน ไส้กรองคาร์บอนเป็นตัวเลือกสำหรับการกำจัดสารประกอบอินทรีย์ออกจากอากาศ เมื่อคุณใช้ทั้งแผ่นกรอง HEPA และ Carbon ร่วมกัน คุณจะได้รับการปกป้องอย่างเต็มที่จากสารปนเปื้อนที่เป็นอันตราย

การทำงานของเครื่องฟอกอากาศประเภทอื่นๆ

ตลอดหลายปีที่ผ่านมา เครื่องฟอกอากาศได้พัฒนาให้มีฟังก์ชันใหม่ๆ เพิ่มขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีไอออไนเซชันและแสง UV แม้ว่าเครื่องกรองอากาศเหล่านี้ส่วนใหญ่จะมีตัวกรอง HEPA แต่ผู้ผลิตก็มักจะโฆษณาคุณประโยชน์ของ Ionizers และแสง UV

เครื่องฟอกอากาศประจุไอออน

ขั้นตอนการทำงานของเครื่องกรองอากาศที่ใช้ Ionizers จะปล่อยประจุลบสู่อากาศ เพื่อไปเกาะตัวกับอนุภาคในอากาศ เช่น PM2.5 สารก่อภูมิแพ้ ไวรัส และแบคทีเรีย ทำให้เกิดประจุไฟฟ้า

เมื่ออนุภาคมีประจุแล้ว พวกมันจะถูกดึงดูดไปยังพื้นผิวที่มีประจุบวกในห้อง เช่น ผนัง เฟอร์นิเจอร์ หรือพื้น เป็นผลให้สารปนเปื้อนถูกกำจัดออกจากอากาศแต่ไม่ถูกดักจับ เนื่องจากอนุภาคทั้งหมดถูกทิ้งลงบนพื้นผิว จึงสามารถหมุนวนได้อีกครั้ง นี่คือเหตุผลที่ Ionizers อาจไม่ใช่ทางออกที่ดีสำหรับผู้ที่ต้องการให้อนุภาคถูกกำจัดออกไป

ข้อเสียอีกประการหนึ่งของ Ionizers คือการผลิตโอโซนเป็นผลพลอยได้ โอโซนเป็นโมเลกุลที่ส่งผลทั้งด้านบวกและด้านลบต่อคุณภาพอากาศ แม้ว่าโอโซนจะช่วยกำจัดกลิ่นและมลพิษบางชนิดได้ แต่ปริมาณโอโซนที่สูงอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่มีภาวะทางเดินหายใจ

หากคุณอยากรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ Ionizers โปรดอ่านบทความเชิงลึกของเรา: Ionizers คืออะไร?

เครื่องฟอกอากาศแสงยูวี

เครื่องฟอกอากาศพร้อมหลอด UV ได้รับความสนใจตั้งแต่เกิดโรคระบาดโคโรนา เครื่องฟอกอากาศเหล่านี้อ้างว่าสามารถฆ่าไวรัสได้ แต่ความจริงนั้นต่างออกไป

แม้ว่ารังสี UV จะฆ่าไวรัสในทางทฤษฎี แต่การทดสอบแสดงให้เห็นว่าหลอด UV ในเครื่องฟอกอากาศนั้นมีพลังงานต่ำเกินกว่าจะส่งผลอย่างมีนัยสำคัญ ดังนั้นจึงไม่ควรพึ่งพาการกำจัดไวรัสเพียงอย่างเดียว อันที่จริง เครื่องฟอกอากาศที่มีแผ่นกรอง HEPA สามารถกำจัดไวรัสและแบคทีเรียได้ดีอยู่แล้ว

อ่านเพิ่มเติม: เครื่องฟอกอากาศพร้อมหลอด UV ทำงานได้หรือไม่

สรุป 

เครื่องฟอกอากาศส่วนใหญ่ทำงานโดยใช้แผ่นกรอง HEPA และคาร์บอน เพื่อขจัดอนุภาคและสารมลพิษออกจากอากาศ เทคโนโลยีเครื่องฟอกอากาศใหม่ๆ มีการใช้ไอออไนเซอร์หรือหลอด UV แต่ประสิทธิภาพอาจแตกต่างกันไป และควรระวังเกี่ยวกับการผลิตโอโซน

FAQ

เครื่องฟอกอากาศทั่วไปทำงานอย่างไร?

เครื่องฟอกอากาศส่วนใหญ่ใช้พัดลมเพื่อดึงอากาศและผ่านตัวกรอง HEPA ที่ดักจับอนุภาคและสารมลพิษ แผ่นกรอง HEPA มีประสิทธิภาพสูงในการดักจับอนุภาคขนาดเล็ก รวมถึงไวรัสและ PM2.5 ทำให้อากาศสะอาดขึ้น

ไส้กรองถ่านกัมมันต์ในเครื่องฟอกอากาศมีไว้เพื่ออะไร?

ไส้กรองถ่านกัมมันต์ดูดซับสารเคมี เช่น VOCs ที่พบในของใช้ในบ้านทั่วไป

ไอออนไนเซอร์มีประสิทธิภาพในเครื่องฟอกอากาศหรือไม่?

เครื่องสร้างประจุไอออนจะปล่อยประจุลบที่เกาะกับอนุภาค แต่อนุภาคจะไม่ถูกดักจับและสามารถนำกลับคืนสู่อากาศได้ อาจไม่มีประสิทธิภาพในการกำจัดมลพิษอย่างถาวร

เครื่องฟอกอากาศพร้อมหลอด UV ฆ่าเชื้อไวรัสได้หรือไม่?

แม้ว่าในทางทฤษฎี หลอด UV สามารถฆ่าไวรัสได้ แต่จากการศึกษาพบว่า หลอด UV ในเครื่องฟอกอากาศอาจไม่แรงพอที่จะส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อการกำจัดไวรัส